magazyn-firma

Śmierć przedsiębiorcy nie musi oznaczać końca jego firmy. Od 15 listopada 2018 roku, powstało już 40,5 tys. zarządów sukcesyjnych – wynika ze statystyk ministerstwa rozwoju. Dzięki takiej możliwości firma nie kończy działalności wraz ze śmiercią właściciela. Jak działają zarządy sukcesyjne?

Śmierć przedsiębiorcy - co dalej?

Data 15 listopada 2018 nie jest wymieniana przez nas przez przypadek. To właśnie tego dnia weszła w życie ustawa, która umożliwia powołanie zarządu sukcesyjnego. „Chciałbym, aby powoływanie zarządców sukcesyjnych było standardem i aby jak najwięcej firm miało zabezpieczoną ciągłość działalności na wypadek śmierci przedsiębiorcy” – powiedział minister rozwoju Waldemar Buda. Faktycznie, stosując takie rozwiązanie, śmierć przedsiębiorcy nie oznacza wygaśnięcia przedsiębiorstwa.

CZYTAJ TAKŻE: W 2023 roku ruszają fundacje rodzinne. Kolejne zabezpieczenie interesów w przypadku śmierci przedsiębiorcy

Co zrobić by firma nie kończyła działalności wraz ze śmiercią właściciela?

Wprowadzenie tych przepisów przed czterema laty miało miejsce z jednego konkretnego powodu – aby firma mogła się dalej rozwijać w rękach kolejnego pokolenia. Tymczasem wiele podmiotów wygasa wraz ze śmiercią założyciela i pomysłodawcy biznesu.

Według danych z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, aż 8,7% przedsiębiorców zarejestrowanych w CEIDG jest powyżej 65. roku życia. Biorąc pod uwagę obecną sytuację demograficzną, ten odsetek będzie się powiększał. Tymczasem każda firma, która znika z gospodarczej mapy kraju, to poważny ubytek dla krajowej gospodarki.

Jak działa zarząd sukcesyjny?

W przypadku mechanizmu zarządu sukcesyjnego „zarządca sukcesyjny tymczasowo prowadzi sprawy przedsiębiorstwa do czasu załatwienia formalności spadkowych i podjęcia przez następców prawnych decyzji co do dalszych losów firmy. Jednak nie dłużej niż przez 2 lata, a w wyjątkowych przypadkach 5 lat od śmierci przedsiębiorcy” – informuje resort rozwoju.

Zgodnie z prawem zarządca może posługiwać się NIP-em i firmą zmarłego, jednak musi być ona dodatkowo oznaczona frazą „w spadku”. Po drugie ma uprawnienia do zarządzania bieżącymi sprawami firmy. Ponadto wykonuje prawa i obowiązki pracodawcy.

Zarządca jest uprawniony do zawierania i wykonywania umów cywilnoprawnych, które dotyczą działalności firmy oraz wykonywać decyzje administracyjne. Mogą to być np. sprawy różnego rodzaju koncesji, czy zezwoleń. Taka osoba ma również dostęp do firmowego konta przedsiębiorcy.

Kto może ustanowić zarządcę sukcesyjnego?

Jak wyjaśnia w komunikacie MRiT „Zarządcę może ustanowić każdy przedsiębiorca zarejestrowany w bazie CEIDG. Aby to zrobić, należy złożyć oświadczenie o powołaniu zarządcy i uzyskać - na piśmie – jego zgodę na pełnienie funkcji. Następnie konieczne jest złożenie wniosku o wpis zarządcy do CEIDG. Można zrobić to online, jak również w urzędzie gminy”.

Co ważne, prawo do powołania zarządcy mają również spadkobiercy zmarłego przedsiębiorcy. Mają na to czas do dwóch miesięcy od dnia zgonu.

Zarząd sukcesyjny to rozwiązanie prawne pozwalające na zachowanie ciągłości działania firmy po śmierci przedsiębiorcy. Istnieją dwa sposoby na powołanie osoby, która poprowadzi biznes w tym trudnym czasie. Ale w razie potrzeby możliwe jest także odwołanie zarządcy sukcesyjnego.

Zarządca sukcesyjny musi widnieć w CEIDG

Bez względu na to czy wyboru zarządcy dokonał sam przedsiębiorca, zabezpieczając firmę na wypadek swojej śmierci. Czy z możliwości tej skorzystali jego spadkobiercy przed zakończeniem postępowania spadkowego. Dane zarządcy sukcesyjnego muszą zostać umieszczone w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. By to zrobić potrzebne będzie złożenie wniosku o wpis. Możliwe jest dokonanie tej czynności w formie tradycyjnej, osobiście w urzędzie. Za pośrednictwem internetu lub poczty. Ostatni przypadek wymagać będzie wydrukowania i podpisania wniosku, a także potwierdzenia podpisu przez notariusza. Chodzi o to, by nie było żadnych wątpliwości co do personaliów wnioskodawcy. Wszelkie zmiany dotyczące osoby zarządcy należy zgłaszać do CEIDG w dzień po ich zaistnieniu.

[et_bloom_inline optin_id="optin_4"]

Co do zasady więc złożenie wniosku jest bezpłatne, ale osoby korzystające z pomocy notariusza będą musiały opłacić z własnej kieszeni jego wynagrodzenie.

CZYTAJ TAKŻE: Zarząd sukcesyjny – czym jest i jak go wprowadzić

Nie można wskazać jako zarządcę sukcesyjnego kogo się chce, trzeba zapytać czy osoba ta wyraża zgodę na sprawowanie takiej funkcji. Informacja o posiadaniu zgody kandydata wraz z jego personaliami trafi do wniosku. Za złożenie oświadczenia niezgodnego z prawdą grozi odpowiedzialność karna.

Odwołanie zarządcy sukcesyjnego krok po kroku

Fakt powołania na zarządcę sukcesyjnego nie oznacza, że wskazana osoba będzie trwała na tym stanowisku aż do upływu ustawowych terminów. Nie. Odwołanie zarządcy sukcesyjnego jest jak najbardziej możliwe i co ważne można to zrobić w każdej chwili.

Także przedsiębiorca, który zabezpieczył się w ten sposób na wypadek śmierci, może zmienić zdanie. By to zrobić wystarczy przygotować pisemne oświadczenie o odwołaniu i dostarczyć je do adresata. Nieco bardziej skomplikowana jest sytuacja, gdy odwołanie zarządcy ma nastąpić po śmierci przedsiębiorcy. Wtedy pomysł ten musi znaleźć poparcie u grupy posiadająca co najmniej połowę udziałów w przedsiębiorstwie na podstawie prawa spadkowego. Informacja o tym, że nastąpiło odwołanie zarządcy sukcesyjnego także musi trafić do CEIDG. Odpowiedzialność za tę czynność spoczywa na odwołujących. Kolejnego zarządcę można powołać tylko w terminie miesiąca od dnia wykreślenia poprzednika z CEIDG.

CZYTAJ TAKŻE: Zarządca sukcesyjny czy „rezerwowy”

Zarządca sukcesyjny może też sam zrezygnować

Pełnienie funkcji zarządcy sukcesyjnego nie powinno być karą. Jeśli wybrana na to stanowisko osoba nie chce lub nie może kontynuować spoczywających na niej zadań, może w każdym momencie złożyć rezygnację. Gdy przedsiębiorca, po którym miałby odbywać się zarząd sukcesyjny jeszcze żyje, wystarczy że złoży oświadczenie w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Jeśli doszło już do śmierci właściciela firmy, czyli zarządca sukcesyjny zaczął już realnie działać, konieczne będzie złożenie rezygnacji w formie notarialnej. Wtedy to notariusz powinien zgłosić fakt rezygnacji do CEIDG. W trosce o dobro działalności gospodarczej dotychczasowy zarządca ma obowiązek sprawowania tej funkcji jeszcze przez 2 tygodnie od rezygnacji. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy powołano już jego następcę.

Zarządca sukcesyjny to osoba sprawująca zarząd sukcesyjny w przedsiębiorstwie, którego właściciel zmarł, a postępowanie spadkowe jest w toku. Dzięki zarządcy biznes może dalej działać, a bliscy spadkobiercy mają czas na uregulowanie wszystkich spraw.

Śmierć bliskiej osoby powoduje, że wszystkie inne sprawy przestają się liczyć. Na zagojenie ran potrzeba czasu. A tego nie ma, szczególnie gdy zmarły był przedsiębiorcą aktywnie prowadzącym firmę. Ani skarbówka, ani ZUS, ani kontrahenci nie przejmują się trwającą żałobą. Zobowiązania trzeba płacić, tak samo jak wynagrodzenia dla pracowników. Zarządca sukcesyjny to bardzo dobre rozwiązanie, pozwalające na zabezpieczenie firmowych spraw i nienarobienie długów.

[et_bloom_inline optin_id="optin_4"]

Kto może być zarządcą sukcesyjnym

Przepisy nie wprowadzają wielu ograniczeń co do osoby sprawującej zarząd sukcesyjny. Poza tym, że musi to być osoba fizyczna, którą wybierze przedsiębiorca przed swoją śmiercią lub jego spadkobiercy. Osoby prawne i inne podmioty nie mogą pełnić tej funkcji. Pierwszym i najważniejszym wymaganiem jest, by kandydat posiadał pełną zdolność do czynności prawnych. Oznacza to, że zarządca musi być pełnoletni. Po drugie w stosunku do uprawnionego podmiotu nie może być orzeczony zakaz prowadzenia działalności gospodarczej.

CZYTAJ TAKŻE: Zarząd sukcesyjny – czym jest i jak go wprowadzić

Co więcej zarządca sukcesyjny może być tylko jeden. Nie ma możliwości, by w jednym czasie stanowisko to zajmowało więcej osób. Ale przepisy pozwalają zgłosić do CEIDG zarządcę „rezerwowego”.

Kim jest zarządca „rezerwowy”

W danym momencie firmę może reprezentować tylko jeden zarządca sukcesyjny, ale przedsiębiorca, który przygotowuje różne scenariusze na wypadek swojej śmierci, ma jeszcze jedną możliwość. Poza zarządcą sukcesyjnym może zgłosić do CEIDG także zarządcę "rezerwowego". Osoba ta pędzie sprawowała funkcję zarządcy, gdy kandydat pierwszego wyboru nie będzie w stanie tego zrobić. Powodami, które skutecznie eliminują bezpośredniego następcę są:

Na stanowisko zarządcy „rezerwowego” można wskazać tylko jedną osobę. Personalia wybrańca przedsiębiorca powinien przekazać do CEIDG za pośrednictwem wniosku o zmianę wpisu w rejestrze.

CZYTAJ TAKŻE: Emerytura z IKZE. Czy to się opłaca

Zarząd sukcesyjny to sposób na zagwarantowanie firmie ciągłości działania po śmierci przedsiębiorcy. Rozwiązanie to daje czas spadkobiercom na podjęcie decyzji co dalej robić z prosperującym biznesem.

Śmierć nie jest przyjemnym tematem ani do rozmyślań, ani do rozmów. Nie da się jej jednak uniknąć. Dlatego każdy, a przedsiębiorca w szczególności powinien pomyśleć o przyszłości. Osoby fizyczne, które chcą rozporządzić swoim majątkiem po śmierci powinny przygotować testament. Z kolei przedsiębiorca może zabezpieczyć byt firmy poprzez ustanowienie zarządcy sukcesyjnego.

[et_bloom_inline optin_id="optin_4"]

Czym jest zarząd sukcesyjny

Biznes prowadzący na podstawie wpisu do CEIDG jest ściśle związany z osobą przedsiębiorcy. W nazwie widnieje nawet jego imię i nazwisko. Logicznym byłoby gdyby w chwili śmierci przedsiębiorcy, przestawała istnieć także prowadzona przez niego firma. Ale stosowanie takiej prostej analogii, jak również pozostawienie wszystkich decyzji do zakończenia spraw spadkowych spowodowałoby ogromne komplikacje i szkody względem pracowników i kontrahentów, fiskusa czy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Dlatego w ustawie o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej wprowadzona została możliwość kontynuacji działalności mimo śmierci właściciela. Zarządca sukcesyjny zaczyna działać od razu. Nie musi spełniać żadnych dodatkowych czynności.

CZYTAJ TAKŻE: Kim jest przedsiębiorca? Sprawdź ustawową definicję

Ile trwa zarząd sukcesyjny

Zarząd sukcesyjny jest to rozwiązanie zapewniające ciągłość działania firmy do czasu zakończenia postępowania spadkowego. Ale mogą skorzystać z niego tylko firmy zarejestrowane w Centralnej Ewidencji i Działalności Gospodarczej. Funkcjonowanie zarządu sukcesyjnego jest ograniczone czasowo. Co do zasady, zarząd sukcesyjny wygasa z upływem dwóch lat od śmierci przedsiębiorcy. Jednakże w określonych przypadkach może zostać przedłużony do 5 lat. O ewentualnym wydłużeniu czasu zadecyduje sąd. Zdarza się, że zarząd sukcesyjny wygaśnie przed upływem wskazanego czasu. Przewidzianymi przez prawo powodami takiej sytuacji będą na przykład: fakt, że nikt nie przyjął spadku w ciągu 2 miesięcy od śmierci przedsiębiorcy, ogłoszenie upadłości, wykreślenie dotychczasowego zarządcy bez powołania nowego.

Jak powołać zarządcę sukcesyjnego

Powołanie zarządcy może odbyć się na dwa sposoby. Pierwszy ma miejsce za życia spadkodawcy. Wtedy przedsiębiorca prowadzący firmę sam przygotowuje zabezpieczenie biznesu na wypadek swojej śmierci. W tym celu ustanawia zarządcę sukcesyjnego lub wskazuje, że stanie się nim prokurent firmy. Przedsiębiorca powinien się upewnić czy wybrana przez niego osoba posiada pełną zdolność do czynności prawnych oraz czy nie został względem niej orzeczony zakaz prowadzenia działalności gospodarczej. Jeśli wszystko jest w porządku niezbędne będzie spełnienie poniższych formalności. Przedsiębiorca na piśmie złoży oświadczenie o powołaniu zarządcy sukcesyjnego. Wskazana osoba na piśmie wyrazi na to zgodę. Na podstawie tych dokumentów złożone zostanie zgłoszenie zarządcy do CEIDG.

CZYTAJ TAKŻE: Czym jest prokura

Drugi sposób zarezerwowany jest dla sytuacji mających miejsce już po śmierci przedsiębiorcy. Wtedy w ciągu 2 miesięcy od chwili śmierci wskazane w ustawie podmioty mogą powołać zarządcę sukcesyjnego. Do uprzywilejowanej grupy należą: małżonek, o ile przysługuje mu w spadku udział w przedsiębiorstwie, spadkobierca ustawowy, który przyjął spadek, spadkobierca testamentowy, który przyjął spadek, zapisobiorca windykacyjny, gdy zezwalają na to przepisy. Ale powołanie zarządcy będzie możliwe dopiero, gdy za będą osoby, którym łącznie przysługuje udział w spadku większy niż 85/100. I co ważne, do skutecznego powołania zarządcy sukcesyjnego po śmierci przedsiębiorcy niezbędna będzie wizyta u notariusza. To on przyjmie oświadczenie w tym zakresie i zgłosi powołanie danej osoby na to stanowisko do CEIDG.

Magazyn Firma

Magazyn Firma to serwis dla przedsiębiorców sektora MŚP. Prosto, konkretnie i praktycznie pokazujemy to, co ciekawe w zarabianiu pieniędzy.

Odwiedź nas na:

Magazyn Firma 2022. All Rights Reserved.
magnifier